Άρθρο για την Κοινωνική Επιχειρηματικότητα από την Αριάδνη Ντίνου

Η κοινωνική επιχειρηματικότητα είναι μια μορφή επιχειρηματικότητας η οποία έχει ως στόχο την επίτευξη ενός κοινωνικού σκοπού.  Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της δημιουργίας κοινωνικής αξίας για την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων.  Ο όρος «κοινωνική επιχειρηματικότητα» χρησιμοποιήθηκε πρώτα από τον Banks το 1972 όταν υποστήριξε ότι τα κοινωνικά προβλήματα μπορούν να επιλυθούν χρησιμοποιώντας πρακτικές που χρησιμοποιούνται στον διοικητικό τομέα.  Παρόλα αυτά, πέρασαν δυο δεκαετίες μέχρι η κοινωνική επιχειρηματικότητα να προσελκύσει την προσοχή κυβερνήσεων και  ερευνητών.

Η έκφραση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας πραγματοποιείται μέσω της δημιουργίας μιας «κοινωνικής επιχείρησης».  Κοινωνικές επιχειρήσεις υπάρχουν σε όλες τις  ευρωπαϊκές χώρες.  Κάποιες από αυτές προσφέρουν βασικές υπηρεσίες φροντίδας, άλλες δίνουν έμφαση στην παροχή ευκαιριών εργασίας για ευπαθείς κοινωνικά ομάδες, και άλλες την επίτευξη στόχων αειφόρου ανάπτυξης. 

Όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε το Social Business Initiative (Πρωτοβουλία Κοινωνικών Επιχειρήσεων) το 2011, μία εκ των προτεραιοτήτων ήταν η αύξηση της προβολής και της αναγνώρισης της κοινωνικής επιχείρησης ως επιχειρηματικό μοντέλο.  Το 2015 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε μια συγκριτική μελέτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση  η οποία περιελάμβανε 29 εθνικές εκθέσεις και κατάδειξε ότι πολλές χώρες είχαν εισάγει νέα νομοθεσία και στρατηγικές, ενώ άλλες βρίσκονταν στη διαδικασία να το κάνουν. 

Η νομοθεσία που θέσπισε τα πλαίσια της κοινωνικής επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα είναι ο Νόμος 4019/2011-ΦΕΚ 216/Α/30-9-2011.  Το ΦΕΚ περιλαμβάνει ορισμούς των όρων «Κοινωνική Οικονομία», .«Συλλογικός Σκοπός», «Ένταξη», «Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού», «Ειδικές Ομάδες Πληθυσμού» και «Κοινωνική Φροντίδα».  Συγκεκριμένα:

1.«Κοινωνική Οικονομία» είναι το σύνολο των οικονομικών, επιχειρηματικών, παραγωγικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων, οι οποίες αναλαμβάνονται από νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων, των οποίων ο καταστατικός σκοπός είναι η επιδίωξη του συλλογικού οφέλους και η εξυπηρέτηση γενικότερων κοινωνικών συμφερόντων.

2.«Συλλογικός Σκοπός» είναι η προώθηση των δράσεων συλλογικότητας και η προστασία των συλλογικών αγαθών μέσω αναπτυξιακών, οικονομικών και κοινωνικών πρωτοβουλιών τοπικού, περιφερειακού ή ευρύτερου χαρακτήρα. Ως τέτοιες δράσεις νοούνται ιδίως οι πολιτιστικές, οι περιβαλλοντικές, οι οικολογικές δραστηριότητες, η αξιοποίηση και ανάδειξη τοπικών προϊόντων, η παροχή κοινωνικών υπηρεσιών.

3.«Ένταξη» είναι η διαδικασία κοινωνικής ενσωμάτωσης ατόμων που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, κυρίως μέσω της προώθησής τους στην απασχόληση.

4.«Ευπαθείς Ομάδες Πληθυσμού», γενικά, είναι οι κοινωνικές ομάδες πληθυσμού, των οποίων η συμμετοχή στην κοινωνική και οικονομική ζωή δυσχεραίνεται, είτε εξαιτίας κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων, είτε εξαιτίας σωματικής ή ψυχικής ή νοητικής ή αισθητηριακής αναπηρίας, είτε εξαιτίας απρόβλεπτων γεγονότων, τα οποία επηρεάζουν την εύρυθμη λειτουργία της τοπικής ή ευρύτερα περιφερειακής οικονομίας.

Γ ια τις ανάγκες του παρόντος νόμου, οι Ευπαθείς Ομάδες Πληθυσμού διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:

α) Στις «Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού» ανήκουν οι ομάδες εκείνες του πληθυσμού που η ένταξή τους στην κοινωνική και οικονομική ζωή εμποδίζεται από σωματικά και ψυχικά αίτια ή λόγω παραβατικής συμπεριφοράς. Σε αυτές ανήκουν άτομα με αναπηρίες (σωματικές ή ψυχικές ή νοητικές ή αισθητηριακές), εξαρτημένα ή απεξαρτημένα από ουσίες άτομα, οροθετικοί, φυλακισμένοι/αποφυλακισμένοι, ανήλικοι παραβάτες.

β) Στις «Ειδικές Ομάδες Πληθυσμού» ανήκουν σι ομάδες εκείνες του πληθυσμού οι οποίες βρίσκονται σε μειονεκτική θέση ως προς την ομαλή ένταξή τους στην αγορά εργασίας, από οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά αίτια. Σε αυτές ανήκουν ενδεικτικά οι άνεργοι νέοι, οι άνεργες γυναίκες, οι άνεργοι άνω των πενήντα ετών, οι μακροχρόνια άνεργοι, οι αρχηγοί μονογονεϊκών οικογενειών και τα μέλη πολύτεκνων οικογενειών, γυναίκες θύματα κακοποίησης, οι αναλφάβητοι, οι κάτοικοι απομακρυσμένων ορεινών και νησιωτικών περιοχών, τα άτομα με πολιτισμικές ιδιαιτερότητες, οι μετανάστες και οι πρόσφυγες.

5.«Κοινωνική Φροντίδα» είναι η παραγωγή και παροχή αγαθών, καθώς και υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής πρόνοιας για συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού, όπως οι ηλικιωμένοι, τα βρέφη, τα παιδιά, τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα με χρόνιες παθήσεις.

Με τον ίδιο νόμο θεσπίστηκε και ο θεσμός της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.).  Οι Κοιν.Σ.Πε. διακρίνονται σε τρείς κατηγορίες: τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Ένταξης (ένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή των ατόμων που ανήκουν στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού), τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Κοινωνικής Φροντίδας (παραγωγή και παροχή προϊόντων και υπηρεσιών κοινωνικού προνοιακού χαρακτήρα σε συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού) και τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού (παραγωγή προϊόντων και παροχή υπηρεσιών για την ικανοποίηση των αναγκών της συλλογικότητας).

Το Δίκτυο Άτυπων Φροντιστών ΕΠΙΟΝΗ συμμετέχει στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Social Entrepreneurship Skills to Young CAREgivers of people with chronic Illness (SESYCARE) ERASMUS+.   Το πρόγραμμα θα επικεντρωθεί στην εκπαίδευση νέων σε ηλικία άτυπων φροντιστών στις δεξιότητες κοινωνικής επιχειρηματικότητας και θα τους ενημερώσει για σχετικά προγράμματα χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση (πχ Erasmus for Young Entrepreneurs).

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε το  https://sesycare.eu/

Πηγές

https://www.aueb.gr/el/content/koinoniki-epiheirimatikotita

Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μονάδα Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας. 

https://www.e-nomothesia.gr/kat-epikheireseis/n-4019-2011.html

Νόμος 4019/2011 – ΦΕΚ 216/Α/30-9-2011

Νόμος 4019/2011 : Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική Επιχειρηματικότητα και λοιπές διατάξεις.

Αριάδνη Ντίνου

Μέλος ΔΣ ΕΠΙΟΝΗ